Vijftien jaar geleden maakte Conny Janssen So Here We Are in de Van Nelle Fabriek. Nu staat haar gezelschap hier opnieuw met SO HERE WE ARE NOW. De nieuwe voorstelling is niet zozeer een reprise van 15 jaar geleden, het is een nieuwe voorstelling die geïnspireerd is op de oude.
Tekst: Judith Wendel | Foto’s Andreas Terlaak
‘Ik wilde graag terug naar de locatie van de Van Nelle Fabriek. Die ruimte is zo inspirerend en biedt zoveel mogelijkheden en uitdagingen, dat ik daar – gebaseerd op het oude materiaal – graag iets nieuws wilde maken. Na 15 jaar is het bijzonder daar terug te komen. We hebben het materiaal uit 2007 bekeken en hebben ons de vraag gesteld: waar staan we nu. De tijd is veranderd, ik ben veranderd en er zijn andere dansers in het ensemble. Ik kijk nu met een andere bril, naar de wereld, naar mijn werk. We wilden deze voorstelling twee jaar geleden al maken, dat kon toen niet vanwege corona, dus moesten we uitstellen. Al die factoren maken dat we NOW achter de titel hebben gezet: we kijken vanuit het hier en nu, wat we nu willen vertellen en laten zien. De voorstelling van 15 jaar geleden is een grote inspiratiebron, een springplank eigenlijk om deze nieuwe te maken, verder te kijken, verder te ontwikkelen en verder te brengen.’
» Er gebeurt niets zonder aanleiding, er is altijd een innerlijke puls of drijfveer. Daar hecht ik nu misschien veel meer aan dan toen.«
Theatraal, rauw en vol energie
‘Als je een voorstelling terug haalt ontstaat er altijd een spanningsveld tussen het oude en het nieuwe, zeker als er 15 jaar tussen zit. So Here We Are was het derde deel van een trilogie die ik maakte over de stad. Na een deel waarin ik het beeld van de stad wilde laten zien (I’m Here 2005) en een deel waarin ik het geluid van de stad centraal wilde stellen (Hear Me 2006) wilde ik in 2007 in het derde deel de rauwe, theatrale kant van de stad onderzoeken. In de voorbereiding van deze voorstelling ging ik opnieuw op zoek naar die meedogenloze, rauwe dynamiek. Na de pure dans in mijn recente werken Home, Broos en Kiem wilde ik weer iets theatraals maken, vol energie en rauwheid. Ik merkte echter dat ik moeite had dat ruige weer te vinden. Dat komt misschien ook omdat de dansers waar ik nu mee werk een andere, misschien meer verfijnde en gedetailleerde kwaliteit hebben. Maar ik ben ook 15 jaar verder, misschien zoek ik de laatste jaren meer de binnenkant dan de buitenkant. Toen ik de voorstelling bekeek was ik kritisch naar wat ik toen had gemaakt. Ik ben meer gaan kijken naar een innerlijke energie: wat gebeurt er met deze mensen, wat zoeken ze. Er gebeurt niets zonder aanleiding, er is altijd een innerlijke puls of drijfveer. Het een komt uit het ander voort, daar hecht ik nu misschien veel meer aan dan toen.’
Stads niemandsland
‘In So Here We Are uit 2007 richtte ik me op een groep individuen die zich als het ware schuilhield in de krochten van de stad. Nu ga ik uit van het collectief, alsof deze individuen daar al 15 jaar samen zijn en zich hebben ontwikkeld tot een uniforme groep. Ze vormen een collectief dat veiligheid biedt, bescherming en beschutting, met eigen routines, rituelen en codes. Ze hebben elkaar gevonden in een sfeer van collectief individualisme. In dit stadse niemandsland, uit het zicht van de maatschappij, bouwen zij aan een eigen gemeenschap. Ik vroeg me af: Wat drijft deze mensen? Waar schuilen ze voor? Het lijkt dat eenieder zich conformeert aan de dwingende orde die het collectief oplegt, maar onder de oppervlakte broeit iets. Wie leidt er, wie volgt er. En wie geeft toe aan de drang om te ontsnappen? Kan men zonder elkaar? Want het collectief geeft ook beschutting bij dreiging van buitenaf. Wij als publiek kijken, proberen te snappen hoe deze gemeenschap zich beweegt, wat hen drijft en samenbindt. Totdat de blik zich keert en zich op onszelf richt.’
Livemuziek
‘Op veel vlakken hebben we nieuwe keuzes gemaakt. Er is een bijna geheel nieuwe muzikale soundscape ontstaan. Ik wilde graag opnieuw met Carlo Balemans werken, die in 2007 een 15-koppig muziekensemble van studenten aanstuurde. In SO HERE WE ARE NOW is hij zelf uitvoerend muzikant en componist, samen met Marjolein Peters. Toen had iedereen uit het ensemble een eigen instrument. Nu werken we op een heel andere manier, digitaler en elektronischer. Composities worden op keyboards gemaakt, en liggen als fundament onder de voorstelling. Op die vooraf gemaakte muzikale lijnen spelen Carlo en Marjolein live mee, reageren op de dansers, ademen de voorstelling en zo zijn zij met zijn tweeën in klank een heel ensemble geworden. We hebben onderzocht welke originele muziek nog te gebruiken was. De soundtrack van de voorstelling is filmisch geworden en mysterieus tegelijk. Het overgrote deel is nieuw gecomponeerde muziek die uitgaat van het staal en ijzer van de locatie, maar ook filmisch werkt als een kathedraal van gelaagde muzikale lijnen. Daartegenover staan ook een paar menselijke en breekbare muzikale delen.’
» De ongenaakbare sfeer van beton en staal is bepalend voor wat we maken. Dat is moeilijk en tegelijkertijd inspirerend. «
Pilaren en staalblauwe staketsels
‘De Van Nelle Fabriek is een belangrijke inspiratiebron en het startpunt van de voorstelling. Het is een enorm grote ruimte met pilaren in drie rijen, en rondom staalblauwe staketsels, als een skyline, die de ruimte geheimzinnig en ondoordringbaar maken. De ruimte is bepalend voor de choreografie. Voor de hele breedte van de tribune moet er iets te zien en te beleven zijn. Eigenlijk werk ik op vier podia: linksvoor, linksachter, rechtsvoor en rechtsachter. Ik maak gebruik van de spanning tussen links en rechts, tussen ver en dichtbij. Ik trek grote lange lijnen in de choreografie om afstanden te overbruggen. Ook de ongenaakbare sfeer van beton en staal is bepalend voor wat we maken. Hoe verover je die ruimte in al zijn facetten, hoe betrek je je publiek daarbij, hoe laat je de dansers toch dichtbij voelen. Dat is moeilijk en tegelijkertijd inspirerend.’
Creatief team
‘We werken met bijna hetzelfde creatieve team als in 2007. En toch zijn we allemaal, ieder op zijn eigen gebied, verder gegaan dan waar we waren gebleven Omdat de voorstelling zich verder heeft ontwikkeld, passen daar ook nieuwe keuzes bij in vormgeving. Nieuwe keuzes in kostuum, videobeelden en licht. Onze dramaturg was er vijftien jaar geleden nog niet bij, en ook zij nam weer een nieuw perspectief mee. Ook onze onderlinge samenwerking in het team is door ontwikkeld en dat speelt mee in het maakproces. Iedereen heeft de vrijheid gevoeld en genomen om het materiaal verder te ontwikkelen en een nieuwe stap te maken. We zijn met elkaar op avontuur gegaan, we hebben ons laten inspireren door het oude, hebben het losgelaten en nieuwe keuzes gemaakt. So here we are now.’
Van 23 juni t/m 17 juli 2022 in de Van Nelle Fabriek, Rotterdam
Meer info, speeldata & tickets